سخن نخست:

جامعهٔ دینی، جامعهٔ تراز قرآن و وَحی، با تفقّه در دین، به حقیقت می‌پیوندد و ارکان آن، افراشته می‌گردد.

تفقّه، فهم و درکِ همه‌سویهٔ دین است، درک و اندریافتی که هیچ‌سویه‌ای را بی‌غوررَسی و کندوکاو، فرونگذارد. همهٔ سوی‌های دین را دیدن، درک و دریافت کردن، کارساز است، دشواری‌زدا، گره‌گشا و هموارکنندهٔ راه‌های زندگی.

دین، با درک و دریافت همه‌سویه، شاداب، سرزنده، میان‌دار و نقش‌آفرین می‌ماند و گَرد کهنگی، از دور خارج‌شدگی و ناکارامدی، بر ساحَت و چهره‌اش فرو‌نمی‌نشیند.

دَرنگریستن و ژرف‌دیدنِ زاویه‌زاویهٔ دین و فهم دقیقِ به‌هم‌پیوستگی دستورها، آیین‌ها، برنامه‌ها، آموزه‌ها و حکم‌ها و رهنمودهای راهبردی آن، دَرهای خوشبختی و کمال انسان را می‌گشاید و او را به جامعه‌سازی وامی‌دارد، و برمی‌انگیزاند که ارزش‌ها و حقیقت‌های ناب را در آن جاری و ساری سازد و جامعهٔ ارزشی و آگنده از حقیقت و راستی را بنیان گذارد.

یک‌سونگری، ندیدن و به‌کار نبستن همهٔ دستورها، حکم‌ها و قانون‌های دینی، یا تحریف آن‌ها به سود جریان فکری، سلیقه و فضای حاکم و چیرهٔ جامعه، و بی‌توجّهی به روح حاکم بر آیین‌ها، دستورها و قانون‌ّهای دینی، جامعهٔ دینی را واپس نگه می‌دارد و آن‌را از بالندگی، شکوفایی و سرزندگی باز می‌دارد و رَخوت، پژمردگی و دل‌مردگی را بر مردمان چیره می‌سازد و سبب رَمیدگی و روی‌گردانی جوانان از دین می‌شود.

متن سخن نخست